Αυτοάνοση Αναφυλαξία στην προγεστερόνη [Αutoimmune progesterone anaphylaxis]

Δρίβας Εμμανουήλ

ΩΡΛ, Βόλος,

Φαραζής Ιωάννης

Ιατρός;, Ωτορινολαρυγγολόγος, Αθήνα, Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας ΩΡΛ Αλλεργίας Ανοσολογίας και ρογχοπαθειών

Φθενάκης Χαρίτων

Ωτορινολαρυγγολόγος, Ξυλόκαστρο, Κορινθίας

Η πρόκληση αναφυλακτικών αντιδράσεων από προγεστερόνη δεν είναι συνήθης διαταραχή.Σπανίως επίσης μπορεί να προκληθούν διάφορες δερματικιές αντιδράσεις από προγεστερόνη. Τυπικά αυτή η διαταραχή  εκδηλώνεται σε γυναίκες λόγω αυτοάνοσης αντίδρασης  προς την παραγόμενη ενδογενώς προγεστερόνη.  Μπορεί όμως να προκληθεί και μετά από λήψη συνθετικής προγεστίνης. 

Η διαταραχή δεν περιορίζεται στις γυναίκες που κάνουν ωορρηξία, αλλά έχει αναφερθεί επίσης ότι μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, στην περίοδο της λοχείας , στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που κάνουν θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης, ακόμη και σε άνδρες που παίρνουν εξωγενή συνθετική προγεστερόνη [1,2].

Η ηλικία εκδήλωσης της αυτοάνοσης αναφυλαξίας στην προγεστερόνη ποικίλει. Αναφέρεται ότι η μικρότερη ηλικία που μπορεί να εκδηλωθεί αυτή η διαταραχή  είναι η εμμηναρχή. 

Η διαταραχή εκδηλώνεται με δερματολογικές βλάβες  στην ωχρινική φάση του καταμμήνιου κύκλου. Σε περίπτωση που υπάρξουν και εκδηλώσεις από π.χ. από τους πνεύμονες, γαστρεντερικό σύστημα, η αντίδραση θα πρέπει να ονομάζεται  αυτοάνοση προγεστερονική αναφυλαξία.

Τα κλινικά συμπτώματα της αυτοάνοσης αναφυλαξίας στην προγεστερόνη ποικίλουν και μπορεί να είναι  η κνίδωση, το εκζεματοειδές εξάνθημα, φλύκταινες, φυσαλίδες, βλατίδες, αλλά σπάνια προκαλείται αναφυλακτική αντίδραση  [3,4]. Η αυτοάνοση προγεστερονικιή αναφυλαξία  ονομάζεται κυκλική ή καταμήνια αναφυλαξία [6].

Στους μηχανισμούς πρόκλησης κυκλικής αναφυλαξίας  περιλαμβάνεται η υπερευαισθησία στην προγεστερόνη ή τις προσταγλανδίνες. Τα ποικίλα αποτελέσματα της των φαρμάκων που καταστέλλουν την  αναφυλακτική αντίδραση δείχνουν ότι η καταμήνια αναφυλαξία είναι μια ετερογενής διαταραχή  στην οποία μπορεί να παίζουν  ρόλο πολυάριθμοι χημικοί μεσολαβητές . Μετά από αυτό μπορούμε να πούμε ότι έχει προκύψει  μια πιθανόν νέα μη αναγνωρισμένη  νοσολογική οντότητα[6].

Η υποψία της διάγνωσης και η επιβεβαίωσή της με την εμφάνιση θετικών αντιδράσεων με τη  διενέργεια δερματικών δοκιμασιών προγεστερόνης ή με τη δοκιμασία πρόκλησης συμπτωμάτων μετά από ενδομυική ένεση προγεστερόνης ή και των δύο [7]. Η οριστική αιτιολογική θεραπεία  συνίσταται στην αναστολή της ωοορρηξίας με τη βοήθεια φαρμακευτικών παραγόντων ή με ωοφορεκτομή  [1].

Βιβλιογραφία

1. Stranahan D, Rausch D, Deng A, Gaspari A. The  role of intradermal skin testing and patch testing  in the diagnosis of autoimmune progesterone .dermatitis. Dermatitis 2006; 17 (1): 39-42
.2. Herzberg A, Strohmeyer C, Cirillo-Hyland V  Autoimmune progesterone dermatitis. J Am .Acad Dermatol 1995; 32: 333-8 Baptist AP, Baldwin JL. Autoimmune  progesterone dermatitis in a patient with  endometriosis: case report and review of the .literature. Clin Mol Allergy 2004; 2: 10
4. Snyder JL, Krishnaswamy G. Autoimmune  progesterone dermatitis and its manifestation as  .anaphylaxis: a case report and literature review .Ann Allergy Asthma Immunol 2003; 90: 469-77
5. Bemanian MH, Gharagozlou M, Farashahi MH, Nabavi M, Shirkhoda Z. Autoimmune progesterone anaphylaxis. Iran J Allergy Asthma Immunol. 2007 Jun;6(2):97-9.
6. Bauer CS, Kampitak T, Messieh ML, Kelly KJ, Vadas P. Heterogeneity in presentation and treatment of catamenial anaphylaxis. Ann Allergy Asthma Immunol. 2013 Aug;111(2):107-11. doi: 10.1016/j.anai.2013.06.001. Epub 2013 Jun 28.
7. Magen E, Feldman V. Autoimmune progesterone anaphylaxis in a 24 year old woman. Isr Med Assoc J. 2012 Aug;14(8):518-9.