Μηχανισμοί πρόκλησης του Κληρονομικού Αγγειοιδήματος (ΚΑΟ)
|
| Μοσχοτζόπουλος Παναγιώτης |
| Αναπληρωτής Διευθυντής ΩΡΛ Κλινικής Γεν, Νοσ. Βόλου |
Το κληρονομικό αγγειοοίδημα πρωτοπεριγράφηκε το 19ο αιώνα. Τα τελευταία 50 χρόνια έχουν διευκρινιστεί πολλές λεπτομέρειες της παθοφυσιολογίας και της μοριακής βιολογίας του
Υπάρχουν δύο τύποι ΚΑΟ, ο Τύπος Ι και ο Τύπος ΙΙ, που είναι το επακόλουθο της μετάλλαξης στο γονίδιο για τον ευρέος φάσματος αναστολέα πρωτεάσης, τον C1 αναστολέα . Ο Τύπος Ι ΚΑΟ χαρακτηρίζεται από επίπεδα C1INH χαμηλής αντιγονικότητας και λειτουργικότητας . Ο Τύπος ΙΙ ΚΑΟ έχει επίπεδα C1INH φυσιολογικής αντιγονικότητα αλλά χαμηλής λειτουργικότητας. Ο Τύπος III ΚΑΟ αντιθέτως έχει φυσιολογικά επίπεδα αντιγονικότητας και λειτουργικότητας του C1INH . Σε μερικές οικογένειες ο Τύπος ΙΙΙ ΚΑΟ έχει συνδεθεί με μεταλλάξεις του παράγοντα Hageman. O C1INH είναι ο κύριος αναστολέας των πρωτεασών του συμπληρώματος C1r και C1s , καθώς επίσης του συστήματος επαφής των πρωτεασών που ενεργοποιούνται τον παράγοντα Hageman (παράγοντας πήξεως XIIa και XIIf) και της καλλικρεΐνης του πλάσματος. Είναι επίσης ένας αναστολέας της πλασμίνης και του παράγοντος XIa. Ο κύριος χημικός μεσολαβητής του οιδήματος στο ΚΑΟ αναμφισβήτητα σήμερα γνωρίζουμε ότι είναι η βραδυκινίνη, που δημιουργείται από την ενεργοποίηση του συστήματος επαφής του πλάσματος[2].
Ο αναστολέας της C1-εστεράσης είναι ένα ένζυμο που παίζει σημαντικό ρόλο στην ισορροπία της κλασσικής οδού ενεργοποίησης του συμπληρώματος, καθώς και στη ρύθμιση της παραγωγής βραδυκινίνης μέσω του παράγοντα πήξης XII.
Πιο συγκεκριμένα, ο παράγοντας XII, όταν ενεργοποιηθεί επιδρά στην προκαλικρεΐνη και την μετατρέπει σε καλικρεΐνη, η οποία στη συνέχεια μετατρέπει τις υψηλού μοριακού βάρους κινίνεςσε βραδυκινίνη.
Διάφορες αιτίες ενεργοποιούν τον παράγοντα XII με αποτέλεσμα την παραγωγή βραδυκινίνης και πρόκλησης αγγειοδιαστολής, διαδικασία απαραίτητη και χρήσιμη για τον οργανισμό. Ωστόσο, η διαδικασία αυτή πρέπει να σταματάει σύντομα για αποφυγή παρενεργειών. Το σταμάτημα αυτής της διαδικασίας εξασφαλίζεται με την παρουσία του αναστολέα της C1-εστεράσης, ο οποίος αναστέλλει την παραγωγή βραδυκινίνης επιδρώντας σε δύο σημεία του μηχανισμού. Πιο συγκεκριμένα αναστέλλει τη δράση του παράγοντα XII για το σχηματισμό καλικρεΐνης από προ-καλικρεΐνη, αλλά και της καλικρεΐνης για το σχηματισμό βραδυκινίνης και έτσι σταματά την παραγωγή μεγάλης ποσότητας βραδυκινίνης, διατηρώντας μια ισορροπία.
Η βραδυκινίνη είναι γνωστό ότι μέσω των Β2 υποδοχέων της προκαλεί αγγειοδιαστολή και αύξηση της δια περατότητας των αγγείων. Έτσι, η συσσώρευση μεγάλης ποσότητας βραδυκινίνης μπορεί να προκαλέσει αγγειοδιαστολή και αγγειοοιδhμα. Οπότε, όταν ο αναστολέας της C1-εστεράσης δε λειτουργεί σωστά και για κάποιους λόγους ενεργοποιηθεί η διαδικασία παραγωγής βραδυκινίνης, δε σταματά εύκολα και έτσι έχουμε δημιουργία αγγειοοιδήματος[1]. Η γνώση που αποκτήθηκε για τους μηχανισμούς των διαφόρων τύπων ΚΑΟ επιτρέπει στον κλινικό γιατρό να προσεγγίσει την εργαστηριακή διάγνωση με αυτοπεποίθηση και παρέχει νέες θεραπευτικές ευκαιρίες και δυνατότητες αντιμετώπισης του ΚΑΟ[2].
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.
Σκουλάκης Χ. Κληρονομικό Αγγειοοίδημα. Σύγχρονη ΩΡΛ Ενημέρωση. V(IV), Σελ. 15-17, Οκτώβριος-Νοέμβριος-Δεκέμβριος, 2009.
Zuraw BL, Christiansen SC. Pathogenesis and laboratory diagnosis of hereditary angioedemaAllergy Asthma Proc. 2009 Sep-Oct;30(5):487-92.
Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το νόμο περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται η μερική ή ολική αντιγραφή και χρήση του στο διαδίκτυο ή οποιοδήποτε άλλο έντυπο μέσο, εκτός και αν ζητηθεί έγγραφη άδεια από τον ιδιοκτήτη της παρούσας ιστοσελίδας.