Αναφυλαξία απο ετερόλογο ορό

Βασιλειάδης Ανδρέας

Ωτορινολαρυγγολόγος, Σάμος

Βίτσα Δέσποινα

Ωτορινολαρυγγολόγος, Γεν. Νοσοκομείο Κομοτηνής

Κακαλέκου Διονυσία

Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Αλεξανδρούπολη, τηλ 2551089980, 6974016307, Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας ΩΡΛ Αλλεργίας, Ανοσολογίας και Ρογχοπαθειών

Καραπάντζος Ηλίας

Επίκουρος Καθηγητής ΩΡΛ, Δράμα

ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ του 20ου αιώνα η θανατηφόρα αναφυλαξία ήταν συχνότατη μετά από χορήγηση ετερόλογου αντιορού, ιδίως της διφθεριτικής αντιτοξίνης, που προερχόταν από ίππο [1]. Με την ανάπτυξη των εμβολίων και των παρασκευασμάτων ανθρώπινης ανοσοσφαιρίνης, η χρησιμοποίηση των ετερόλογων αντιορών ελαττώθηκε. Όμως, η ίππειος αντιθυμοκυτταρική σφαιρίνη [2]., η ίππειος ανοσφαιρινη της λύσσας [3] και η ίππειος αντιβενίνη (antivenin) για η θεραπεία των δηγ­μάτων των φιδιών [4], χρησιμοποιούνται με ποικίλη συχνότητα σ' όλο τον κόσμο.

Έχει αναφερθεί επίσης αναφυλαξία από τα αντισώ­ματα ποντικού προς τα ανθρώπινα CD3+T – λεμφοκύτταρα [5] και τις ανθρώπινες ανοσοσφαιρίνες για ενδοφλέ­βια χρήση, οι οποίες έχουν επανασυσταθεί, ψυχθεί και επαναθερμανθεί για χρήση [6].

Άτομα με έλλειψη IgE ανοσοσφαιρινών μπορούν να παράγουν αντισώματα προς τις IgA, που μπορούν να πυροδοτήσουν αναφυλαξία, αν χορηγηθούν σ' αυτά, αίμα ή προϊόντα αίματος [7].

Η ανοσοθεραπεία με μονοκλωνικά αντισώματα (π.χ. με αντισώματα ποντικού προς τα ανθρώπινα Τ λεμφο­κύτταρα) για τη θεραπεία επεισοδίων απόρριψης μεταμοσχευθέντων οργάνων και η χρήση ίππειας αντιθυμο-κυτταρικής σφαιρίνης για τη θεραπεία της απλαστικής αναιμίας, αναμένεται να οδηγήσουν σε νέες περιπτώσεις αναφυλαξίας.

Οι περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις θα οφεί­λονται στη μεσολάβηση IgE αντισωμάτων. Οι αντιδρά­σεις αυτές διαφέρουν από εκείνες που προκαλούνται με την έγχυση ανθρώπινης γάμμα σφαιρίνης, που εφαρμό­ζεται στη θεραπεία της υπογαμμασφαιριναιμίας, της ιδιο­παθούς θρομβοκυτταροπενικής πορφύρας, της νόσου του Kawasaki και παρομοίων καταστάσεων, στις οποίες ο μηχανισμός που προκαλείται η αναφυλαξία είναι ο σχη­ματισμός ανοσοσυμπληρώματος[8].

Ενδοφλέβιες ανοσοσφαιρίνες

Οι ενδοφλέβιες ανοσοσφαιρίνες (IVIg) είναι στείρα διαλύματα αποθηκευμένων πολυειδικών ανθρωπίνων IgG. Οι IVIg της αγοράς έχουν δοκιμαστεί για την καθαρό­τητα, την παθογονικότητα, την αποστείρωση και την ασφάλεια τους. Οι IVIg χρησιμοποιήθηκαν στη θερα­πεία των ανοσοανεπαρκειών. Όμως τα τελευταία χρόνια χορηγούνται σε μια ποικιλία αυτοανόσων νόσων. Οι εν­δοφλέβιες ανοσοσφαιρίνες παρασκευάζονται με ψυχρή κλασματοποίηση, με αιθανόλη του αποθηκευμένου πλά­σματος αρκετών χιλιάδων φυσιολογικών αιμοδοτών.

Αναφυλακτικές αντιδράσεις και αντιδράσεις υπερευαι­σθησίας έχουν αναφερθεί ότι συνέβησαν 30 λεπτά, έως μίαν ώρα μετά την έναρξη της ενδοφλέβιας έγχυσης. Συνήθεις εκδηλώσεις των αντιδράσεων αυτών είναι το ερύθημα του προσώπου, σφίξιμο στο στήθος, υπόταση, πυρετός, ζάλη, ναυτία και έμετος.

Τα άτομα που πάσχουν από ανεπάρκεια της IgA εί­ναι επιρρεπή σε τέτοιες αντιδράσεις. Έχει δειχτεί ότι μέχρι και το 40% των ατόμων με ανεπάρκεια της IgA μπορεί να έχουν στην κυκλοφορία τους αντι-IgA αντι­σώματα. Τα παρασκευάσματα ανοσοσφαιρινών που κυ­κλοφορούν στο εμπόριο περιέχουν μικρά ποσά IgA. Όταν όμως χορηγηθούν μπορεί να σχηματιστούν IgA-αντι-IgA συμπλέγματα, που μπορούν να μεσολαβήσουν και να εκδηλωθεί αναφυλαξία [9].

Διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι άτομα, που πά­σχουν από αυτοάνοσες διαταραχές, έχουν μεγαλύτερη συχνότητα εκλεκτικής IgA ανεπάρκειας, σε σύγκριση με το φυσιολογικό πληθυσμό. Ως εκ τούτου συνιστάται να ερευνώνται όλοι οι ασθενείς με αυτοάνοσο νόσημα, να ελέγχονται για τα επίπεδα των IgA τους, πριν ακόμα τους εγχυθούν ανοσοσφαιρίνες. Τα άτομα με έλλειψη IgA πρέπει να παίρνουν παρασκευάσματα IVIg, που είναι ελεύθερα από IgA.

Μερικά άτομα μπορεί να εκδηλώσουν συμπτώματα δηλωτικά της αναφυλαξίας, που έχουν σχέση με την ταχύτητα της έγχυσης. Συνιστάται η ταχύτητα έγχυσης να μη ξεπερνάει αυτή που συνιστούν οι κατασκευά­στριες εταιρείες και να παρακολουθούνται τα ζωτικά σημεία, κατά τη διάρκεια της έγχυσης [10].

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

1.  Lamson R. W.: Fatal anaphylaxis and sudden death associated with the injection of foreign substance. JAMA 82: 1091-8: 1924.

2. Bielory L. et al: Antithymocyte globulin hypersensitivity in bone marrow failure patients. JAMA 260: 3164-7: 1988.

3. Wilde H. et al: Purified equin rabies immune globulin: a safe and afford­able alternative to human rabies immune globulin. Bull WHO 67: 731-6: 1989.

4. Jurkovich G. J. et al: Complications of Crotalidae antivenin therapy. J. Traumy 28: 1032-7: 1988.

5. Georgitis J. W. et al: Anaphylaxis and desensitization to the murine monoclonal antibody used for renal graft rejection. Ann. Allergy 66:343-7: 1991.

6. Cagayan S., Kologlu F.: Anaphylactic shock to old, disolved immunogl­obulin. An. J. Dis. Child. 142: 1022-3: 1988.

7. Schmidt A. P. et al: Anaphylactic transfusion reactions associated with anti-lgA antibody. N. Engl. J. Med. 280: 188-93: 1969.

8. Soto-Aguilar M. C. et al: Anaphylaxis. Postgrad. Med. 82(5): 154-170: 1987.

9.  Apfelzweig R. et al: Immunoglobulin A concentrations in commercial immune globulins. J. Clin. Immunol. 7: 46-50: 1987.

10. Mobini N.: Intravenous immunoglobulins in the therapy of autoimmune and systemic inflammatory disorders. Annals of Allergy, Asthma, Immun­ology 74: 119-128: 1995.